Κωλοχτύπα! Η γευστικότερη των οστρακόδερμων!

Με γεύση αντιστρόφως ανάλογη της εμφάνισης και της ευκολίας σύλληψης τής η κωλοχτύπα φιγουράρει στην κορυφή των θαλασσιων εδεσμάτων. Δεν είναι λίγοι αυτοί που προτιμούν γευστικά την κωλοχτύπα από τον δημοφιλή γκουρμεδιάρη αστακό και ακόμα περισσότεροι αυτοί που θεωρούν επιτυχημένο ένα ψάρεμα αρκεί να περιλαμβάνει μια δυο από αυτό το οστρακόδερμο είδος.
Εκτός απο επιστημονική ονομασία skyllarus arctus και την πιο ευρέα διαδεδομένη ως κωλοχτύπα είναι επίσης γνωστή και ως κουκουβάγια, καραβίδα, κούτσα, αστακοκακαραβίδα, λασποκαβούρι και αρκετες ακομα ονομασίες που της προσδίδουν ανά την Ελλάδα. Αυτό που δεν αλλάζει όμως όπως και αν την προσφωνούν είναι το χαρακτηριστικό “Μμμμμ…” όταν η σάρκα της παίζει με τον ουρανίσκο μας. Με λίγο πιο μπρουταλ υφή και επίγευση από αυτή του αστακού αλλά πιο θαλασσινή και ιδιαίτερη η κωλοχτύπα αποτελεί γαστρονομικό όνειρο και λατρευτό θήραμα κάθε καλοφαγά ψαροκυνηγού.

Από τους μεγαλύτερους θαλάσσιους εχθρούς της κωλοχτύπας είναι το χταπόδι. Σε περιοχές που παρουσίαστηκε μείωση στον πλυθησμό του δεύτερου παρατηρήθηκε υπερπλυθησμός του πρώτου. Ο μεγαλύτερος όμως εχθρός για την κωλοχτύπα είναι ο άνθρωπος, όπως άλλωστε και για πολλά ακόμα είδη. Πιάνονται εύκολα από τα δίχτυα και ακόμα πιο εύκολα από ασυνείδητους νυχτερινούς. Δυστυχώς ενώ μερικοί βλέπουν την κωλοχτύπα ως έδεσμα για την παρέα κάποιοι άλλοι το βλέπουν ως ευρώ για την τσέπη με αποτέλεσμα την υπεραλίευση της.
Τα μέρη που θα την συναντήσετε θα είναι κυρίως βραχώδη. Το βάθος μπορεί να είναι απο 30 πόντους νερό έως μερικές δεκάδες μέτρα. Το καλό ψαχτήρι δεν θα σας αφήσει με άδεια χέρια (και άδειο στομάχι εννοείται..) αν το μέρος κρατάει κωλοχτύπες. Κάθε τρύπα ή σχισμή είναι πιθανό να φιλοξενεί το νόστιμο οστρακόδερμο. Συχνάζει και συγκατοικεί σε τρύπες με ροφούς, σαργούς και πολλά ακόμα είδη γι’αυτό πριν πάρετε το βλέμμα απο μια άδεια σαργοφωλια ή ένα ερημικό ροφομονόπετρο ρίξτε μια περιμετρική ματιά στο ταβάνι. Οι κωλοχτύπες συνήθως κάθονται ανάποδα στο ταβάνι μέσα στις τρύπες που επιλέγουν ως καταφύγιο. Σπανιότερα θα βρεθεί έξω από κάποια τρύπα να σουλατσάρει νωχελικά, κυρίως τις πιο απογευματινές ώρες. Αφού εντοπιστεί, η σύλληψη της δεν απαιτεί καμία ιδιαίτερη τεχνική. Αρκετοί ψαροκυνηγοί επιλέγουν μια γλυκιά βολή στο κεφάλι ενώ άλλοι -μεταξύ των οποίων και εγώ- επιλέγουν να την πιάνουν με το χέρι. Η κίνηση αν είναι κοφτή και γρήγορη δεν αφήνει περιθώρια στην αργοκίνητη κωλοχτύπα. Για όσους δεν έχετε επιχειρήσει ποτέ να πιάσετε κωλοχτύπα με το χέρι απλά αντιγράψτε την κίνηση που κάνατε ως παιδί για να πιάσετε ένα τζιτζίκι σε ένα δέντρο..
Η εποχή που θα συναντήσουμε τις περισσότερες κωλοχτύπες είναι η άνοιξη και το καλοκαίρι. Δεν αποκλείεται φυσικα η συνάντηση με το πολυπόθητο είδος τις υπόλοιπες εποχές απλά μειώνονται οι πιθανότητες. Μια πλάκα ή μια σχισμή που σας έχει δώσει στο παρελθόν κάποια κωλοχτύπα είναι πολύ πιθανό να σας ξαναδώσει και στο μέλλον. Μια ματιά σε τέτοιες τρύπες μπορεί να βάλει το κερασάκι στην ψαροβελόνα σας για να μην πω… ολόκληρη την τούρτα! Υπάρχει περίπτωση να δείτε κάτω από μια πλάκα περισσότερες από μία του είδους. Στην συγκεκριμένη περίπτωση η εγκράτεια σας θα σάς ανταμείψει και την επόμενη φορά που θα επισκεφτείτε την ίδια πλάκα. Η επιλογή είναι δική σας.
Μερικές φορές αφού πιάσουμε μια κωλοχτύπα αντιλαμβανόμαστε οτι είναι γεμάτη αυγά. Είναι αμαρτία να μην την αφήσουμε να ολοκληρώσει τον κύκλο αναπαραγωγής της λίγο πριν το τέλος του. Ο “σοφός” νόμος, που με κάνει να απορώ απο ποιούς άσχετους συντάχθηκε, απαγορεύει να πιάσεις οποιαδήποτε κωλοχτύπα τον Μαιο αλλα δεν σου απαγορεύει να πιάσεις 5 αυγωμένες τον Ιούνιο. Ο ορισμός του παραλογισμού θα έλεγα και του μπάχαλου στην ελληνική αλιευτική νομοθεσία. Όπως και να έχει ένας ψαροκυνηγός που σέβεται την θάλασσα, τον εαυτό του και τα θηράματα του λειτουργεί όχι μόνο νομοτυπικά αλλά και συνειδησιακά. Δεν είναι ρομαντισμός να αφήσουμε μια αυγωμένη κωλοχτύπα να γεννήσει. Είναι αλιευτική συνείδηση και ορθολογική διαχείριση ψαροτόπου. Και αυτή η επιλογή δικιά σας είναι.
Γαστρονομικά είθισται οι κωλοχτύπες να μαγειρεύονται με μακαρόνια. Δεν διαφωνώ. Ένα καλό βράσιμο, μια ελαφριά κόκκινη σάλτσα από φρέσκιες ντομάτες, μακαρόνια al dente και ένα παγωμένο λευκό κρασί είναι το απαραίτητο φόντο σε κάθε τραπέζι για να αποκτήσει η πεντανόστιμη κωλοχτύπα την αίγλη που της αρμόζει. Συνταγές υπάρχουν άφθονες στο διαδίκτυο, σε βιβλία μαγειρικής ή ακόμα και προφορικές από κάποια γιαγιά νησιώτισσα ή έναν γραφικό ψαροταβερνιάρη. Όλες διαφορετικές μεταξύ τους εγγυώνται την καλύτερη κωλοχτυπομακαρονάδα της ζωής σας. Προσωπικά δεν εγκωμιάζω ούτε απορρίπτω τίποτα πριν το δοκιμάσω. Σας προτείνω να κάνετε το ίδιο. Δοκιμάστε κάθε δυνατή συνταγή και καταλήξτε στα δικά σας συμπεράσματα για την καλύτερη των κωλοχτυποσυνταγών! Η δικιά μου προτροπή είναι να μην σνομπάρετε και άλλους τρόπους μαγειρέματος που δεν απαιτούν μακαρόνια.. Μια απλή βραστή κωλοχτύπα με λαδολέμονο και φρέσκια ρίγανη, μια άλλη σκορδάτη ή κάποια τρίτη απλά πεταμένη πάνω στα κάρβουνα είναι γευστικές εμπειρίες που βάζουν διλήμματα για το πως θα μαγειρέψεις την επόμενη κωλοχτύπα!

Κωλοχτυπο-ιστορία 1: Φλεβάρης. Ρίχνουμε άγκυρα και κολυμπάμε δεξιά απο το φουσκωτό. Ψάρια λίγα αλλά παντού κωλοχτύπες! Στα κάθετα χαράκια, κάτω απο πλάκες και μονόπετρα ακόμα και πάνω σε σφουγγάρι! Απλα παντού! Την επόμενη μέρα αγκυροβολούμε στο ίδιο σημείο και πηγαίνουμε αριστερά. Το σκηνικό ίδιο. Ψάρια λίγα αλλά κωλοχτύπες παντού! Ανεξήγητο μέχρι και σήμερα πως και γιατί έγινε αυτή η συγκέντρωση τέτοια εποχή σε εκείνο το μέρος. Αυγωμένη δεν ήταν καμία από όσες είδαμε. Τις μικρές δεν υπήρχε λόγος να τις πάρουμε και δεν το κάναμε. Το μέρος ακόμα και σήμερα πάντα μας δίνει μερικά από αυτά τα εύγεστα οστρακόδερμα κάθε φορά που το επισκεφτόμαστε.
Κωλοχτυπο-ιστορία 2: Το ημερόλογιο γράφει 1η Ιουνίου 2011. Μετά απο το 30ήμερο σύνδρομο στέρησης οι διψασμένοι για ψαροντούφεκο είναι ο Γιάννης, ο Μάνος, ο Κώστας, ο Νικόλας και εγώ. Για την ιστορία με τον Νικόλα κάναμε μαζί τα πρώτα βήματα στον βυθό κυνηγώντας αρχικά γλώσσες και χταπόδια με κάτι Junior 55άρια, πεδιλάκια Glaros και την θρυλική στρογγυλή μάσκα Balco περίπου πριν απο είκοσι χρόνια. Όμορφες αξέχαστες στιγμές. Δεν επιλέγουμε βουτιά σε κάποιον γνωστό τόπο που σίγουρα θα μας δώσει κάποιο χοντρό ψάρι. Επιλέγουμε βουτιά σε ένα μέρος που βουτούσαμε τα παιδικά μας χρόνια. Ο Νικόλας έχει να έρθει λόγω επαγγελματικών υποχρεώσεων 10 χρόνια καλοκαίρι στο νησί και αυτό που του λείπει δεν είναι τα κιλά και τα μέτρα αλλά οι εικόνες. Εξ αρχής δηλώνουμε πως ότι και να μπει στο ψυγείο μετά θα ξαπλώσει στα κάρβουνα πάνω στην σχάρα.. Ουπς.. Ποια σχάρα και ποια κάρβουνα? Ε καλά, ας βγάλουμε κάτι και βλέπουμε.. Το ψάρεμα ήσυχο, ρηχό και χωρίς εκπλήξεις. Για μερικές κωλοχτύπες όμως δεν ξεκίνησε καλά το καλοκαίρι.. Δεν μας χαλάει που δεν βγάζουμε ψάρια τρόπαια. Μερικοί σαργοί, σκάροι και χειλούδες είναι αρκετοί για την ψησταριά. Τα ψάρια άλλωστε δεν είναι αυτοσκοπός την συγκεκριμένη μέρα. Αποφασίζουμε επιστροφή σε μια παραλία που άλλες φορές κάναμε μπάνιο, άλλες διανυκτερεύαμε και άλλες ψαρεύαμε όταν ήμασταν παιδιά. Στον μικρό κάβο 150 μέτρα πριν την λιλιπούτεια προβλήτα ο Κώστας λέει: “Αφήστε με στον κάβο να βγάλω έναν ροφό”.. γελάμε όμως αυτός μιλάει σοβαρά. Πέφτω μαζί του ενώ οι άλλοι πάνε να δέσουν το σκάφος. Ένας 4κιλος ροφός μετά από μόλις 15 μέτρα κολύμπι έρχεται τρέχοντας από τα βαθιά και βραχώνει επιπόλαια σε ένα μονόπετρο στα 4 μέτρα νερό! Το είδες; ρωτάω τον Κώστα μην μπορώντας να δεχτεί ο εγκέφαλος μου αυτήν την εικόνα ως αληθινή. “Το είδα, θα βουτήξω” μου λέει. Σε 30 δεύτερα ένας ροφός είναι στα χέρια μας και ένα ηλίθιο χαμόγελο στα πρόσωπα μας. Ε ρε τι έχει να γίνει όταν βγούμε.. Θα τρελαθούν οι άλλοι σκεφτόμαστε. Και όντως σε 10 λεπτά που τους πλησιάσαμε τρελάθηκαν! Τα γέλια και πειράγματα δεν σταμάτησαν για αρκετή ώρα. Ο Νικόλας ήδη είχε “δανειστεί” μια σχάρα από ένα καλύβι και οι υπόλοιποι είχαν μαζέψει μερικά ξύλα για φωτιά. Η φωτιά πάνω στα βράχια δίπλα στην θάλασσα. Άλλος ξύνει ψάρια, άλλος μαζεύει πράγματα και όλοι μαζί ανυπομονούμε να βγει η πρώτη σχαριά με τα ψάρια. Το έγκλημα όντας προμελετημένο περιλαμβάνει και παγωμένες μπύρες. Τρώμε, πίνουμε, χαζεύουμε πότε την φωτιά και πότε την θάλασσα, αναπολούμε ξεχασμένες στιγμές, γελάμε.. Ήρθε και η στιγμή που οι κωλοχτύπες μπαίνουν στην φωτιά.. Η μυρωδιά δεν περιγράφεται. Η ανυπομονησία να τις φάμε το ίδιο. Η κωλοχτύπα στα κάρβουνα είναι πραγματικά γευστικός οργασμός! Δεν ξέρω αν φταίει η ήδη ανεβασμένη διαθεση, η παρέα ή το γεγονός οτι οι κωλοχτύπες είναι τόσο φρέσκιες-αφού πριν 30 λεπτά έτρωγαν και τώρα τρώγονται-αλλά ειλικρινά είναι οι νοστιμότερες που έχω φάει! Έχει ήδη νυχτώσει και σιγά σιγά παίρνουμε τον δρόμο της επιστροφής γεμάτοι από εικόνες, στιγμές και γεύσεις. Χωρίς να κάνουμε άπειρα μίλια, χωρίς ανταγωνισμό, χωρίς να βουτήξουμε στην άβυσσο, χωρίς να βγάλουμε υπέρβαρα ψάρια.. Τα συμπεράσματα δικά σας.

Καλές βουτιές.