Δευτέρα 6 Αυγούστου 2012

Δυναμίτης. Καταστροφικός για τον υποβρύχιο κόσμο και δολοφονικός για τον υποβρύχιο κηνυγό!



Δεν είμαι ειδικός να αναλύσω άκρως επιστημονικά την καταστροφή που προκαλεί ο δυναμίτης. Δεν μπορώ να σας πώ στατιστικά νούμερα που εκφράζουν το μέγεθος της μεταβολής του θαλάσσιου οικοσυστήματος μετά από την ρίψη ενός δυναμίτη, ούτε νούμερα που αφορούν χρόνο αποκατάστασης του περιβάλλοντος. Μπορώ να σας μεταφέρω όμως τις εμπειρίες μου και την προσωπική μου άποψη γύρω από αυτόν αφού ζω και ψαρεύω σε έναν τόπο όπου η χρήση δυναμίτη στην αλιεία αποτελεί σχεδόν εθιμοτυπική παράδοση. Οι φορές που έχω δει ψάρια σκοτωμένα από δυναμίτη στον βυθό είναι τριψήφιες. Οι φορές που έτυχε να ήμουν στο νερό ενώ έπεσε κάποιος δυναμίτης σε κοντινή απόσταση γύρω στις είκοσι. Δύο από αυτές πραγματικά κινδύνεψα και ίσως από καθαρή τύχη μπορώ και γράφω αυτήν την στιγμή. Οι περισσότερες ιστορίες που θυμάμαι ως παιδί να αφηγούνται ηλιοκαμένοι ψαράδες αφορούν υπερψαριές με χρήση δυναμίτη και η πιο συχνή συμβουλή που έχω ακούσει από ντόπιους μασουράδες είναι να έχω το κιτρινο μπαλόνι μαζί για να μην με βγάλουνε «φούσκα».
Η εικόνα ενός βυθού σκεπασμένου από ένα ασημί πάπλωμα νεκρών ψαριών δημιουργεί ανάμεικτα συναισθήματα θλίψης και απογοήτευσης. Η εικόνα της πλέον σπασμένης σαργόπλακας με νεκρά σαργουδάκια τριγύρω που κατά καιρούς μου έδινε κάποια ψάρια δημιουργεί συναισθήματα θυμού και αγανάκτησης. Η εικόνα στον βυθό του εαυτού μου μετά από έκρηξη δυναμίτη δημιουργεί φόβο. Η εικόνα του ανασυρμένου και πανικοβλημένου ζευγαριού μου στην επιφάνεια που προσπαθεί να συνέλθει από την έκρηξη και η ιδέα ότι αν δεν ήμουν παρών θα θρηνούσαμε ανθρώπινα θύματα δημιουργεί αν μη τι άλλο σκέψεις οργής και αυτοδικίας.
Ο δυναμίτης αποτελείται από την εκρηκτική ύλη, το καψούλι και το φυτίλι. Ο δυναμιτιστής ανάβει το φυτίλι το οποίο στο τέλος του εκπυρσοκροτεί το καψούλι και η έκρηξη του καψουλιού εκρηγνύει την εκρηκτική ύλη. Η έκρηξη δημιουργεί ακαριαία μια τεράστια μάζα αερίων που διαδίδονται σφαιρικά από το σημείο της έκρηξης. Άνευ εμποδίων το κύμα των αερίων σιγά σιγά εξασθενεί σε απόσταση που είναι ανάλογη με την ποσότητα της εκρηκτικής μάζας και το βάθος της έκρηξης. Το κύμα πίεσης εξαπλώνεται σφαιρικά με την ταχύτητα του ήχου που είναι 4,4 φορές μεγαλύτερη (1485 m/sec) στο νερό από ότι στην ατμόσφαιρα (340 m/sec). Εάν μεσολαβήσει κάποιο εμπόδιο τότε το κύμα είτε ανακλάται προς τα πίσω είτε αποροφάται από αυτό. Το νερό είναι ασυμπίεστο σε αντίθεση με τον αέρα που σημαίνει ότι μια υποθαλάσσια έκρηξη έχει πολλαπλάσια δύναμη από μια αντίστοιχη στην ατμόσφαιρα.


Φυσικά κανένα έμβιο ον δεν επιβιώνει αν βρεθεί στο βεληνεκές της έκρηξης.Τα άμεσα ορατά θύματα του δυναμίτη είναι τα ψάρια, αλλα η καταστροφική μανία του δυστυχως δεν σταματά εκεί. Καταστρέφει οποιαδήποτε μορφή ζωής όπως αυγά, γόνους, ζωοπλαγκτόν, βενθική ζωή και λοιπούς μικροοργανισμούς απαραίτητους για την επιβίωση και λειτουργία του τοπικού οικοσυστήματος. Η αποκατάσταση της ζωής στην περιοχή αυτή είναι απογοητευτικά αργή. Η αποκατάσταση της γεωμορφολογίας του πυθμένα η οποία αλλοιώνεται σημαντικά είναι σχεδόν αδύνατη.
Η έκρηξη δυναμίτη και η παραγόμενη μάζα αερίων σκοτώνει ακαριαία τα άτυχα ψάρια που θα βρεθούν στο βεληνκές της έκρηξης με τρόπο που δεν έχει νόημα να αναλυθεί επιστημονικά. Έχει όμως νόημα να δούμε τι μπορεί να προκαλέσει μια υποβρύχια έκρηξη δυναμίτη στο ανθρώπινο σώμα. Από προσωπική εμπειρία αναφέρω πως αν η απόσταση είναι πολύ μεγάλη θα ακουστεί ένας υποβρύχιος κρότος με παράλληλο βουητό και ίσως νιώσουμε μια ανεπαίσθητη πίεση και σύσπαση σε όλο μας το σώμα. Εάν η απόσταση είναι μικρή τότε μαζί με τον εκκωφαντικό ήχο θα γίνει και μια σύσπαση του σώματος μας από το κεφάλι ως τα νύχια! Η σύσπαση, ο κρότος και το βουητό μπορεί να είναι διπλό ή τριπλό αν το ωστικό κύμα ανακλαστεί κάπου και επιστρέψει πάλι σε εμάς. Αν δεν πανικοβληθούμε απλά θα χρειαστούμε μια ανάδυση και αρκετό χρόνο να συνέλθουμε. Αν είμαστε ακόμα πιο κοντά στην έκρηξη η ρήξη τυμπάνων θεωρείται δεδομένη με όλα αυτά που συνεπάγει όπως έντονο πόνο και απώλεια ελέγχου ισσοροπίας και προσανατολισμού από την εισροή νερού στο εσωτερικό των αυτιών. Το ζευγάρι στην επιφάνεια στην προκειμένη περίπτωση έχει σώσει ζωές. Οι προσωπικές μου εμπειρίες σταματούν στα 150 μέτρα από την έκρηξη και σε όλα τα προαναφερθέντα. Όσο η απόσταση από την έκρηξη μικραίνει τότε τα προβλήματα στο ανθρώπινο σώμα γίνονται χειρότερα ή θανάσιμα όπως ο σοβαρός τραυματισμός των πνευμόνων, εσωτερική αιμορραγία, απώλεια αισθήσεων ή και ακαριαίος θάνατος.
Όπως καταλαβαίνετε όλοι όταν μιλάμε για δυναμίτη δεν πρέπει να σκεφτόμαστε μόνο ένα παράνομο αλιευτικό εργαλείο. Ο δυναμίτης σκοτώνει. Και δεν αναφέρομαι σε αυτόν που ρίχνοντας δυναμίτη ρισκάρει την ζωή του. Εξάλλου ο δυναμιτιστής που επιλέγει να το κάνει είναι υπεύθυνος για το αν η επιλογή του θα του κοστίσει την ίδια του την ζωή όπως και αυτός που τρέχει στην εθνική με 200χλμ/ωρα. Μιλάω για τον θάνατο κάποιου τρίτου που δεν είναι επιλογή του να πεθάνει από αυτό. Φυσικά όλοι οι παράνομοι τρόποι αλιείας είναι κατακριτέοι αλλά όταν ένας από αυτούς μπορεί να δολοφονήσει κάποιον τρίτο τότε είναι έγκλημα. Κανείς δεν έχει το δικαίωμα να αφαιρεί ανθρώπινες ζωές από επιπολαιότητα, άγνοια ή αμέλεια. Ναι, μπορεί ο δυναμίτης να μην είναι ο πιο καταστροφικός τρόπος αλιείας (πχ σε σύγκριση με μια ανεμότρατα) αλλά είναι αναμφισβήτητα ο πιο εγκληματικός αφού μπορει να αφαιρέσει ανθρώπινες ζωές.
Η αντιμετώπιση της αλιείας με δυναμίτη απο το κράτος σταμάτησε στην θέσπιση νόμων που τον απαγορεύει. Ο έλεγχος απο τις αρμόδιες αρχές έιτε πνίγεται σε τοπικούς άγραφους νόμους σιώπης και “στραβών ματιών” είτε δεν μπορεί να πραγματοποιηθεί επειδή δεν υπάρχει ένα σκάφος! Αν και κατά καιρούς στο παρελθόν έγιναν αξιόλογες προσπάθειες εξάρθρωσης ομάδων δυναμιτιστών τα μέτρα για την αντιμετώπιση του φαινομένου είναι σε γενικές γραμμές ανεπαρκή. Τα αντίμετρα των μπουρλοτιέρηδων πολλές φορές ξεπερνούν τα όρια του νόμου και της ηθικής και μεταφράζονται σε απροκάλυπτες συμπεριφορές επίδειξης ισχύος, απειλές για τις περιουσίες και τις ζωες όσων μπουν εμπόδιο στην “δουλειά” τους και σε κακόβουλες ενέργειες “προειδοποίησης”.. Τα ατυχήματα από δυναμίτη πολλά. Ούτε τα ακρωτηριασμένα μέλη όμως ούτε οι θάνατοι από την ρίψη δυναμίτη αποτρέπουν τους ανεγκέφαλους μασουράδες από την αλιεία με αυτόν τον τρόπο.
Κάθε νησί έχει τους δικούς του γνωστούς άγνωστους. Όλοι τους ξέρουν και τους κατηγορούν. Κανένας όμως δεν μιλάει. Κανένας δεν θέλει την ρετσινιά του ρουφιάνου που μπορεί να κοστίσει υλικά ή ηθικά.. Στα μικρά απομακρυσμένα μέρη το φαινόμενο είναι εντονότερο και η αντιμετώπιση δυσκολότερη. Το πρόβλημα είναι υπαρκτό. Επιβάλλεται να βρεθούν λύσεις τόσο για την θάλασσα και τα ψάρια της που συνεχώς μειώνονται όσο και για την προστασία ανθρώπινων ζωών.
Πως μπορεί όμως ένας ψαροντουφεκάς να προφυλάξει την ζωή του από έναν ασυνείδητο μπουρλοτιέρη; Δεν θα αναφερθώ καθόλου στο ζευγάρι γιατί το θεωρώ και πρέπει να είναι αυτονόητο. Αναμφισβήτητα το νούμερο ένα μέτρο ασφάλειας είναι να ξέρουν ότι είμαστε εκεί. Μια ευδιάκριτη σημαδούρα σώζει ζωές. Το σκάφος καλό είναι επίσης να αγκυροβολείται σε εμφανές σημείο έτσι ώστε να φαίνεται ότι και κάποιος άλλος είναι στην περιοχή. Το δεύτερο είναι παρατήρηση. Ελέγχετε την περιοχή που έχετε επιλέξει για βουτιά και αν εντοπίσετε κάποιο σκάφος φροντίστε να σας εντοπίσει και αυτό. Η σκέψη ότι κάποιος μπορεί με ένα τηλέφωνο να τους καρφώσει στο τοπικό λιμεναρχείο θα αποτρέψει τους θρασύδειλους δυναμιτιστές. Τρίτον εάν ακούσετε κάποια έκρηξη μην πιστέψετε ότι η “δουλειά” τελείωσε εκεί και συνεχίσετε αμέριμνοι το ψάρεμα σας. Αν η σοδειά δεν είναι η αναμενόμενη για τους ασυνείδητους ψαράδες τότε θα ρίξουν ξανά και ξανά…και ίσως πιο κοντά σας αυτή την φορά. Η σιωπή και η αδιαφορία στην προκειμένη περίπτωση είναι συμμέτοχη στην καταστροφή και στην διαιώνιση της ασυδοσίας. Και αν σας φαίνεται “βαρύ” να κατεγγείλετε έναν δυναμιτιστή αναρωτηθείτε πρώτα πόσο βαρύ είναι το παρακάτω ερώτημα: Πόσοι άραγε ψαροντουφεκάδες που θρηνήσαμε ως θύματα μιας υποξίας ήταν στην πραγματικότητα θύματα κάποιου δυναμίτη?
Καλές αναδύσεις.

1 σχόλιο: