Συνετή διαχείριση ψαροτόπων. Ιδεολογία ή υποχρέωση?

Η εξέλιξη στον χώρο του ψαροντούφεκου τα τελευταία χρόνια παρουσιάζει έναν φοβερό ρυθμό ανάπτυξης. Άπλετη έτοιμη γνώση καταρτίζει θεωρητικά τους νεοφερμένους στον χώρο και νέα υλικά και τεχνολογίες τους εφοδιάζουν με έναν ιδανικό εξοπλισμό. Ο αριθμός των σκαφών που οργώνουν τις ελληνικές θάλασσες προς ανεύρεση καλών ψαροτόπων συνεχώς αυξάνεται με σκοπό να εξαργυρώσει με πολλά ψάρια τις επιταγές κόπου, χρόνου και χρήματος που έχει κόψει ο καθένας από εμάς…
Είναι πασιφανές ότι τα εύκολα ψάρια και οι μυστικοί ψαρότοποι έχουν αρχίσει να εξαντλούνται. Και δυστυχώς δεν είναι άποψη μόνο δικιά μου, είναι γεγονός. Οι χρυσές εποχές της θάλασσας, με τις θρυλικές και ρηχές υπερψαριές , αποτελούν μέρος μόνο κάποιας ψαροϊστορίας του παρελθόντος. Ανεξέλεγκτες τράτες, δυναμίτες, σύγχρονα αλιευτικά εργαλεία, μπουκαλάκηδες, νυχτερινοί ή ασυνείδητοι ημερήσιοι ψαροτουφεκάδες όλοι έχουν μερίδιο ευθύνης. Ψάρια βγάζουμε θα πει κάποιος και μάλιστα περισσότερα από το παρελθόν, αλλά αν σκεφτούμε σε τι μέτρα, με τι εξοπλισμό και που τρέχουμε για να τα βρούμε, τότε θα συμφωνήσει και ο πιο δύσπιστος ότι η μείωση των ψαριών είναι εμφανής.

Η διαχείριση τόπων με μέτρο και σύνεση από έναν ψαροντουφεκά σίγουρα δεν μπορεί να αλλάξει την φθίνουσα πορεία του αριθμού των ψαριών. Εξάλλου η μεγάλη και μαζική καταστροφή έχει αλλού τις ρίζες της. Σίγουρα όμως θα του εξασφαλίσει στο μέλλον μια καλή ψαριά και μια καθαρή συνείδηση. Από πολλούς η έννοια σωστή διαχείριση κάποιου ψαροτόπου θεωρείται ηθικολογία ή οικολογική ιδεολογία και από άλλους μοναδική λύση και αναγκαστική επιλογή. Εξαρτάται από ποιους λόγους οδηγήθηκε ο καθένας μας στο ψαροντούφεκο…
Τι αποτελεί όμως έναν τόπο και πως αυτός διαχειρίζεται σωστά? Τόπος μπορεί να θεωρηθεί μία μυστική ξέρα (ναι καλά!), ένα σύνολο πλακών ή μονόπετρων, μία και μόνο τρύπα, ένα φρύδι σε κάποια αποχή, ένα ναυάγιο ή κάποιος κάβος που κρατάει ψάρια. Προσωπικά ονομάζω τόπο οποιοδήποτε κομμάτι βυθού ανεξαρτήτου γεωμορφολογίας, έκτασης ή βάθους που κατά καιρούς έχω δει ή έχω πάρει ψάρια από αυτό. Όσο μικρότερης έκτασης και σε όσο πιο απίθανο μέρος βρίσκεται ένας τέτοιος τόπος τόσο πιο δύσκολο είναι να γίνει γνωστός και από άλλους. Ο κοντινός κάβος λοιπόν απέναντι από το εξοχικό σας δεν αποτελεί μυστικό ψαρότοπο αλλά κάποια τρύπα στην αποχή του που κατά καιρούς σας τροφοδοτεί με ευμεγέθης σαργούς είναι ένα «τοπάκι» άξιο σωστής διαχείρισης.
Έναν τέτοιο τόπο οφείλουμε να τον διαφυλάξουμε ζωντανό και να μην παρασυρθούμε από απληστία… Η καλή διαχείριση αυτού του τόπου θα μας ανταμείβει με ψάρια κάθε φορά που θα τον επισκεπτόμαστε. Τα παραδείγματα ερήμωσης καλών τόπων ( μιας ξέρας, μιας πλάκας ή μιας τρύπας κτλ) είναι αναρίθμητα. Λίγο ή πολύ όλοι θα έχετε στο μυαλό σας μερικά κομμάτια βυθού που παλιά σας έδιναν κάποια ψαράκια σήμερα να έχουν μεταμορφωθεί σε νεκροταφεία. Εδώ αξίζει να συμπληρώσω πως ένας ψαρότοπος δεν χαλάει αποκλειστικά και μόνο όταν αλιευτούν όλα τα θηράματα από αυτόν αλλά και όταν τα ψάρια προσαρμοστούν τόσο καλά στην οποιαδήποτε τεχνική ψαρέματος και είναι αδύνατο να αλιευτούν πλέον. Μερικές ακόμα δυσάρεστες εικόνες που έχουμε όλοι χαραγμένες στη μνήμη μας είναι πανικόβλητοι σαργοί σπρίντερ να τρέχουν στα βαθιά ή στα άδυτα των θαλαμιών τους, καχύποπτες συναγρίδες που δεν πλησιάζουν σε προσεγμένα καρτέρια και ροφοί που εξαφανίζονται ακαριαία στην θέα κάποιου ψαροκυνηγού! 

Πιστεύω λοιπόν πως δεν αρκεί μόνο να λειτουργούμε με σύνεση στον αριθμό των θηραμάτων που θα παίρνουμε από κάθε καλό κομμάτι βυθού αλλά και να κινούμαστε στον χώρο αυτό όσο πιο διακριτικά γίνεται. Είναι προτιμότερο να πάρουμε 3 ψάρια σε ισάριθμες ήρεμες βουτιές που δεν προκαλούν πανικό και φόβο στον περίγυρο παρά να πάρουμε 1 και να ξεσηκώσουμε τον βυθό! Τα ψάρια (ευτυχώς για αυτά!) έχουν μνήμη και προσαρμόζονται συνεχώς σε οποιαδήποτε νέα απειλή προκειμένου να επιβιώσουν.
Δεν υπάρχει συγκεκριμένος τρόπος σωστής διαχείρισης, με πλαφόν στα κιλά των ψαριών ή στις επισκέψεις μας στον ίδιο μέρος. Όλα είναι σχετικά και ανάλογα και εξαρτώνται από το πόσα ψάρια κρατάει το μέρος, από τον αριθμό των ανθρώπων που το γνωρίζουν, τι έκτασης είναι, τι είδους θηράματα συγκεντρώνει, πόσο καχύποπτα είναι τα παραπάνω θηράματα κτλ. Θα σας αναφέρω όμως μερικούς γενικούς κανόνες που φροντίζω να εφαρμόζω εγώ στους τόπους που μου δίνουν ψάρια και ας κάνετε εσείς τις δικές σας προσθήκες ή εκπτώσεις…
1. Αποφεύγω να επισκέπτομαι τον κάθε τόπο παραπάνω από 2 φορές ανά εποχή.
2. Όταν τον επισκέπτομαι η παρουσία μου σε αυτόν είναι διακριτική και ήρεμη έτσι ώστε να μην αποτελεί η εικόνα μου για τα ψάρια συνώνυμο του πανικού και της απειλής.
3. Αφαιρώ από κάθε τόπο μόνο τα ψάρια που θέλω και που κρίνω ότι δεν θα διαταράξουν πολύ το τοπικό θαλάσσιο οικοσύστημα και σε καμία περίπτωση τα ψάρια που μπορώ.
4. Δεν χτυπάω ποτέ το μεγαλύτερο ψάρι του κοπαδιού (φυσικά ούτε το μικρότερο!). Πιάνοντας τον αρχηγό του κοπαδιού αφαιρούμε και την ασφάλεια που αυτός εμπνέει στα μικρότερα μέλη του κοπαδιού.
5. Αν τα ψάρια δεν είναι δεκτικά στα πρώτα καρτέρια ή ψαχτήρια μου δεν τα πιέζω με περαιτέρω προσπάθειες.
6. Προσπαθώ να κάνω καίριες βολές χωρίς ξεψαρίσματα που θα τρομάξουν τα υπόλοιπα ψάρια.
7. Δεν κάνω γνωστό τον τόπο σε τρίτους που δεν εμπιστεύομαι απόλυτα.
8. Κάνω χρήση φακού μόνο όπου θεωρώ απαραίτητο και όχι παντού! Η χρήση φακού κάνει τα ψάρια όλο και πιο επιφυλακτικά.
9. Προτιμώ καρτεράκι στον προθάλαμο παρά ντου μέσα στις τρύπες.
10. Δεν πιάνω κυρίαρχα ψάρια μιας περιοχής που είναι πόλος έλξης για άλλα είδη.
11. Ποτέ δεν πιάνω όλα τα ψάρια μιας τρύπας. Αφήνοντας μερικά, αυτά λειτουργούν ως κράχτες προσελκύοντας άλλα για να αυξηθεί και πάλι ο αριθμός τους.
12. Οτιδήποτε αβγωμένο το αφήνω να ολοκληρώσει το έργο του. Όλοι εκ των υστέρων έχουμε διαπιστώσει ότι κάποιο θήραμα μας είχε αυγά. Είναι πιθανό και δεν μπορούμε να κάνουμε τίποτα πλέον. Όταν όμως πιάσουμε μια κωλοχτύπα που είναι γεμάτη από αβγά είναι έγκλημα να μην την αφήσουμε πίσω στην θέση της.. δεν συμφωνείτε;
Τα αποτελέσματα της υπεραλίευσης είναι ορατά σε όλους. Θεωρώ την σωστή διαχείριση των τόπων που κρατάνε ακόμα ψάρια αναγκαστική επιλογή για όλους μας, αλλά ακόμα και αν δεν είναι, όπως υποστηρίζουν πολλοί, νιώθω πολύ περήφανος που επιλέγω να το κάνω…